zaterdag 20 september 2008

Van adaptatie naar adoptie

Eigenlijk houdt schrijver Philippe Grimbert niet van boekverfilmingen. Als lezer, althans: ‘Als ik een boek geweldig vind, wil ik de verfilming niet eens zien. Maar als schrijver is het iets heel anders, omdat je blij bent dat iemand interesse heeft in het verfilming van je boek.’ Hij verleende dan ook met alle liefde zijn medewerking aan de verfilming van zijn autobiografische roman Un secret.

Grimbert heeft een zeer uitgesproken mening over adaptaties. ‘Een verfilming mag niet simpelweg een illustratie van het boek zijn, de regisseur moet een specifieke blik op het verhaal hebben. Tijdens het maken van Un secret heb ik producenten en ook de regisseur diverse keren dezelfde verspreking horen maken – ik ben psychoanalyst, dus ik ben gericht op dat soort slips of the tongue. Ze zeiden ‘adoptie’ in plaats van ‘adaptatie’. Voor mij schuilt in die bespreking een uitstekende definitie: de regisseur moet het boek adopteren, en daarmee het kind van een ander aannemen en opvoeden in zijn visie, zijn verbeelding.’

Dat adoptieproces liep in het geval van Un secret echter uit op iets wat meer leek op co-ouderschap. ‘Gaandeweg het maken van de film raakten regisseur Claude Miller en ik hecht bevriend, als broers bijna, omdat we zeer vergelijkbare verledens hebben. Hoewel ik geen officiële bemoeienis met het scenario had, liet hij me iedere scriptversie lezen. Hij zei zelfs dat hij de film niet zou maken wanneer ik het script niet goed vond – dus toen moest ik het wel geweldig vinden!’

Het boek is Grimberts weergave van het oorlogsverleden van zijn eigen familie. Zoals de titel al aangeeft draagt dit een groot geheim in zich, dat te – zonder verder iets weg te geven – te maken heeft met de Tweede Wereldoorlog. De relatie tussen de werkelijkheid en het boek is echter niet een op een, legt Grimbert uit: ‘Alles is echt, maar alles is nep. Het zijn niet de historische feiten die me interesseren, maar de waarheid van het hart. Soms raakte ik juist door fictie aan die waarheid.’

De filmversie nam nog een extra stap weg van de realiteit, maar bracht hem voor Grimbert tegelijkertijd dichterbij. ‘Toen ik het boek schreef had ik veel plezier in het schrijven, in het creëren en sturen van het verhaal. Ik schreef het boek niet met bloed en tranen, heb niet gehuild terwijl ik bezig was met deze familietragedie. Maar toen ik de eerste beelden van de film zag, toen huilde ik. Dat is de kracht beeld. Bij het zien van de scène waarin Maxime en Tania voor het eerst kussen, was ik zeer geëmotioneerd, veel meer dan toen ik de scène met veel zorg opschreef. Het was alsof ik keek naar de eerste kus van mijn ouders, ver voordat ik was geboren.’

Un secret – Claude Miller. Zaterdag 20, 14:45 uur, CC4. Zondag 21, 19:00 uur, CC6.

Geen opmerkingen: